Het nitriet en nitraat gehalte in het aquarium worden wel eens door elkaar gehaald. Ze zijn dan ook aan elkaar verwant, zoals de gelijkenissen in de naam al doen vermoeden. In een gezond aquarium zal het zeer giftige Nitriet (N02) door de bacteriecultuur omgezet worden in het minder schadelijke Nitraat (NO3).
Voor planten is nitraat een essentiële voedingsstof. Ze filteren als het ware de afvalstoffen van de vissen uit het water. Een lage dosis nitraat onder de 20 mg/l is dan ook essentieel voor de groei van je aquariumplanten. In een dicht beplant aquarium zou een gebrek aan nitraat gehalte op de lange termijn kunnen resulteren in een algenplaag.
Hoe ontstaat nitraat in het aquarium?
Vissen laten afvalstoffen achter die ammonium bevatten. Door de gezonde aquariumbacteriën worden die stoffen omgezet in nitriet dat vervolgens afgebroken wordt in nitraat. Een hoge nitraatwaarde ontstaat dus als gevolg van een grote hoeveelheid afvalstoffen die zich in het water bevinden en niet verder afgebroken kunnen worden.
De oorzaken van een te hoge nitraatwaarde in het aquarium vallen meestal wel te herleiden tot de volgende 4 redenen:
- Geen goede filtering
- Teveel vissen in een te klein aquarium
- Geen tijdige waterwissels
- Gebrek aan planten
Voer je nochtans keurig je waterwissels uit, heb je voldoende (snelgroeiende) planten en is je aquarium niet té druk bezet? Dan kan het probleem wellicht bij de filter gezocht worden. Controleer of je gebruik maakt van “actieve” filtersponzen of substraat en of je deze tijdig vervangen hebt. Actieve Kool of filtersponzen kunnen namelijk hun opgenomen gifstoffen weer afgeven in het aquarium, wat in een enorme nitraatpiek kan resulteren.
Hoe hoog mag de nitraat waarde in het aquarium zijn?
In een gezond aquarium moet de nitraat waarde onder de 20mg/l blijven. Wanneer deze drempel overschreden wordt kan dit tot nare gevolgen leiden voor je vissen en garnalen. Merk je dat je nitraatwaarde tussen de 20 en 40mg/l is, dan wordt het tijd voor een waterwissel. Bij waardes vanaf 40mg/l of hoger moet je dringend ingrijpen.
<20 mg/l = Zuiver Water
20-40 mg/l = Kan na lange tijd schadelijk worden
40-70 mg/l = Gevaarlijk, dringend ingrijpen!
70-100 mg/l = Sterk vervuild water
> 100 mg/l = Ontzettend zwaar vervuild water.
Gevolgen van teveel nitraat in het aquarium
Nitraat is gelukkig niet zo giftig als nitriet, maar de gevolgen mogen zeker niet onderschat worden. Jonge vissen die langere tijd blootgesteld worden aan middelmatige dosissen ( vanaf 20-30mg/l) zullen groeistoornissen ontwikkelen. Hogere dosissen kunnen giftig zijn voor garnalen en resulteren in een massale garnalensterfte. Bij vissen zien we vaak ziektes zoals vinrot en witte stip opduiken. Controleer de gezondheid van je vissen dus extra wanneer je te maken hebt met hoge nitraat waardes.
Nitraat in het aquarium meten:
Meten is weten. Daarom doe je er goed aan om preventief een testset in huis te halen en regelmatig de waterwaardes te controleren. De nitraat-waarden in het aquarium zijn zeer makkelijk te meten met de druppeltestkits die er op de markt zijn.
Nitraat in het aquarium verlagen
Wanneer de nitraatwaarde in het aquarium te hoog is kan je best meteen een deel van het water verversen. Ongeveer 30-50% afhankelijk van de verontreiniging. Blijven de nitraatwaardes nog steeds te hoog? Dan kan je best zo snel mogelijk een nitraat-verwijderaar in huis halen en op zoek gaan naar de oorzaak.
Nitraat-waardes onder controle houden
De enige natuurlijke wijze waarop nitraat in het aquarium wordt afgebroken is door de groei van planten. Daarom is het altijd aan te raden om enkele aquariumplanten aan te schaffen. Dit hoeven geen dure of moeilijk houdbare planten te zijn. Snelgroeiende ‘zuurstofplanten’ zoals waterpest, hoornblad of ambulia zijn vaak het doeltreffendst. Drijfplantjes zoals Limnobium Laevigatum of de grotere Pistia stratiotes filteren met hun wortels ook behoorlijk wat nitraat uit het water.
In vele aquaria zijn er om diverse redenen niet genoeg planten aanwezig die de nitraten op natuurlijke wijze uit het water filteren, met resultaat dat de nitraten zich blijven opstapelen. Daarom is het voor de meeste aquarium noodzakelijk om regelmatig een waterwissel door te voeren. Doorgaans is het aangeraden om wekelijks of 2wekelijks zo’n 15-45% water te verversen, afhankelijk van het aquarium en de watertestresultaten.
Nitraat verwijderende filtersponzen
In de handel zijn er ook ook filtermedium beschikbaar om nitraat te verwijderen. JBL heeft een filtermassa die makkelijk in vele filters gebruikt kan worden, mits er ruimte voorhande is. Ook Juwel heeft Nitrax Filtersponzen voor Juwel aquariumfilters.
Hou er rekening mee dat je deze filtermedia op de aangewezen termijn moet vervangen. Wanneer je dat niet doet zal niet alleen de werking stoppen, maar kunnen de reeds geabsorbeerde afvalstoffen weer terug afgegeven worden in het aquarium met alle gevolgen van dien.
